Van omsingelingslinie tot stratenplan
-
Rondom Lobith/Tolkamer | Hoeder van de Republiek
terug naar onderwerp 'Wonen op Lobith'
Na een beleg van maar liefst negen maanden (in april 1636) streek het garnizoen de vlag en werd Schenkenschanz heroverd op de Spanjaarden. Bijna duizend Spaanse soldaten hadden de strijd niet overleefd. Als een lopend vuurtje verspreidde het nieuws over de herovering van Schenkenschanz zich in de Republiek. Alom werd de overwinning gevierd. Zo gebeurde dat in Arnhem met kanongedaver, klokgelui en vreugdevuren bestaande uit brandende teertonnen.
Aan die euforie hadden de bewoners van het Kleefse Lobith natuurlijk geen boodschap. Blij zullen die vooral zijn geweest met het vertrek van de Staatse soldaten. De pil van maandenlange oorlog werd in Lobith verguld door een bijzondere omstandigheid: de aanwezigheid over grote afstanden van forse wallen en bastions. Dankbaar maakten de dorpelingen daarvan gebruik om hun land en huizen te beschermen tegen het water. Massa’s aarde hadden duizenden soldaten bij de aanleg van de linie verplaatst. Een klus, die het handjevol dorpelingen nooit had kunnen klaren. De wallen boden een kans om voorzieningen te scheppen die wonen en reizen met droge voeten waarborgden.
De patronen van de Staatse omwalling zijn nog herkenbaar in het Lobithse stratenplan, in het beloop van wegen als de Smidstraat, de Tolhuisstraat, de Walhof, de Markt en de Dorpsdijk. De zone van buitendijkse terpen met bebouwing langs de Dorpsdijk, tussen de afslag van de Smidstraat en de Zwarte Sluis, verraadt nog de plaats waar de bastions oprezen. Minder in het oog valt dat de Middenstraat het verlengde vormde van de Huissensestraat; ook een belangrijke verbinding voor de plaatselijke Staatse verdediging. Niet toevallig is het dan ook dat in de dorpskom nog zoveel herinnert aan de circumvallatielinie die Nederland redding bracht in bange dagen. Er moeten ook nog resten van die linie zijn te vinden in de omgeving, in het bijzonder rond de verlande Waal zuidelijk van de Kruisdijk (nu de Herwensedijk).