Volgens burgemeester Mark Slinkman maakt de afgezonderde ligging de gemeente Rijnwaarden bijzonder vanwege de bewaard gebleven tradities en een sterk gemeenschapsgevoel. De gemeenschap was op zichzelf aangewezen. Hierdoor zijn typerende zaken bewaard gebleven zoals de schutterijen en muziekgezelschappen en de jaarlijkse sacramentsprocessie in Lobith.

Ieder dorp heeft zijn eigen schutterij en een eigen harmonie. Een schutterij was vroeger een gilde dat het dorp moest beschermen bij een aanval en dat de orde handhaafde. De oudste schutterij van het Gelders Eiland is EMM uit Lobith dat dateert uit de 17e eeuw. De schutters dragen historische uniformen en geven met hun oude tradities cachet aan de hoogtepunten in het gemeenschapsleven.


De voornaamste doelstellingen zijn het jaarlijks vieren van het schuttersfeest met als hoogtepunt het schieten op een vogel of schijf en voorts de onderlinge saamhorigheid te bevorderen, niet alleen door te feesten, maar ook door bij de begrafenis van een gestorven gildebroeder hem de laatste eer te bewijzen.

De sacramentsprocessie in Lobith wordt sinds de 18e eeuw gehouden op de jaarlijkse kermis en tijdens de kerkmis. “We hebben in de gemeente een sterke katholieke volkstraditie. We beginnen met een bomvolle Heilige Mis, met een volledig orkest op het altaar. De beide Lobithse schutterijen zitten, met hun vaandels, voorin de kerk.”

Een overzicht van de schutterijen die actief zijn op ‘t Gelders Eiland met een link naar hun websites voor meer informatie:

Lobith:
EMM is de grootste en oudste schutterij van het eiland, opgericht in 1648. Er zijn zo’n 600 schutters actief en in veel gevallen is zowel de vader als de zoon schutter. In een enkel geval is zelfs een 3e generatie lid. 

Lobith:
Excelsior is de ‘andere’ schutterij in (of ‘op’ zoals ze hier zeggen) Lobith. Een stuk jonger en kleiner maar zeker zo actief. Tussen beide Lobithse schutterijen bestaat een gezonde rivaliteit wat zich uit in wederzijdse plagerijen.

Pannerden:
Schuttersgilde ‘Claudius Civilis’ is in 1853 opgericht. Dit schuttersgilde houdt al sinds de oprichting het jaarlijkse schuttersfeest op de eerste zondag in oktober. Veel bewoners van Pannerden waren afhankelijk van de baksteenindustrie en de veldovens gaven werk van april tot oktober. Voor het houden van het schuttersfeest en diverse andere activiteiten beschikt het schuttersgilde over een schuttersgebouw in het hart van het dorp; aan het Dorpsplein in Pannerden.

Herwen:
Schuttersgilde ‘Vrede & Vriendschap’ werd opgericht op 19 februari 1905 met als streven de Herwense kermis gezelliger en vooral ordelijker te laten verlopen. Binnen de Herwense gemeenschap is het Gilde niet alleen actief tijdens de jaarlijkse kermis, maar vervult het tevens een sociale functie door bij diverse gelegenheden acte de présence te geven. Te denken valt hierbij o.a. aan de viering van Koninginnedag, hetgeen gebeurt met een financiële bijdrage van het Gilde en het aanwezig zijn bij de viering van de bevrijding op 5 mei. Traditioneel beginnen de kermis- en schuttersfestiviteiten in het eerste weekend ná 8 september. Het prijs- en koningschieten gebeurt op maandagmorgen bij ‘De Krib': een schitterende locatie aan de Oude Waal.

Aerdt:
Op 30 april 1905 werd in een algemene vergadering de schutterij ‘Eensgezindheid’ opgericht. De oprichting van ‘Eensgezindheid’ houdt ten nauwste verband met de oprichting van haar zustervereniging ’Vrede & Vriendschap’ in Herwen, al was het meer om de vrede te bewaren en niet om de vriendschap te versterken, dat men aldaar eensgezind besloot bij de oprichting van een schutterij niet in zee te gaan met bewoners uit Aerdt. De denkbeelden in beide dorpsgemeenschappen, elk met een eigen karakter, strookten in die tijd zeker niet met een fusering of een gezamenlijke opbouw.

Spijk:
Ook het kleinste dorp van de gemeente Rijnwaarden heeft zijn eigen schutterij. Opgericht in 1898. Zij houden hun schuttersfeesten begin augustus. Ga gerust eens een kijkje nemen op dit schuttersfeest of bij een van de andere schuttersfeesten.