Werven bestonden al van oudsher rond de Rijnstrangen. Lange tijd waren het kleine bedrijven, scheepstimmerwerfjes, waar houten roeiboten voor de vissers of houten zeilschuiten werden gebouwd. In het laatste kwart van de 19e eeuw was de toename van het aantal timmerlieden in Pannerden opmerkelijk.

Dit hield verband met een scheepstimmerwerf aan het Galgendaal, die reeds vóór 1870 geëxploiteerd werd door de scheepstimmerman Evert de Ruiter. Twintig jaar later kreeg hij gezelschap van Leonard Schoenmakers, die tussen de Deukerdijk en Groenestraat een scheepstimmerwerf begon. Op beide werven werd voornamelijk reparatiewerk verricht. De overgang van hout naar ijzer en van zeil naar stoom in de scheepvaart liet ook in het Galgendaal haar sporen na. Bij het begin van de 20e eeuw waren beide werven reeds verlopen.

In 1889 richten drie Groningse broers Bodewes in Tolkamer een scheepswerf op. In 1906 kochten de gevestigde scheepsbouwers de werf van Schoenmakers op en maakte er een werf voor ijzeren schepen van, die weldra tot bloei kwam en aan veel mensen werk verschafte. Ze maken ijzeren boten van allerlei soort: zeilboten, sleepboten, rijnaken en veerboten. Deze nieuwe onderneming werd geleid door Joost Bodewes (*1866) die zich in Pannerden aan de Rijndijk had gevestigd, nabij het veer op Doornenburg. Reeds in het jaar van oprichting werd de bouw van een ijzeren sleepaak ter hand genomen. Het was weliswaar geen grote, slechts 100 ton, maar het was een begin.

In 1913 werd de firma ‘Gebroeders Bodewes’ ontbonden. Geert Bodewes dreef verder met zijn zonen Jan en Gerard de scheepswerf te Tolkamer en Joost Bodewes werd alleen-eigenaar van de Pannerdense scheepswerf, die hij nu Scheepswerf ‘De Hoop’ noemde. In 1914, er werkten toen meer dan 90 arbeiders op de werf, kreeg hij vergunning tot uitbreiding met een nieuwe smederij en in 1916 schakelde hij over op elektriciteit als aandrijfkracht voor de diverse machines. Jaarlijks werden gemiddeld vier tot vijf schepen op stapel gezet.

Na een voorspoedige start, krijgen de werven het in de jaren twintig moeilijk. In 1927 gaan de vestigingen in Pannerden en Lobith onder de naam ‘De Hoop’ samen verder in Tolkamer. Deze werf heeft gedraaid tot in de jaren dertig van de 20e eeuw en werd toen wegens de algehele economische malaise stilgelegd. Tijdens de oorlogshandelingen in 1944-1945 liep de werf grote schade op en werd na de oorlog niet meer opgebouwd. Door het verleggen van het Pannerdens kanaal zijn ook de laatste zichtbare herinneringen aan de scheepsbouw in Pannerden verdwenen.

Na de Tweede Wereldoorlog kent scheepswerf De Hoop een tijd van grote bloei. In 1965 telt het bedrijf meer dan 300 werknemers. Maar in de jaren tachtig krijgt de werf last van de internationale malaise in de scheepsbouw. Een faillissement volgt, en daarna een herstart. Tegenwoordig heeft De Hoop een vestiging in Foxhol (Groningen) en Tolkamer. De werf in Tolkamer heeft zo’n 140 medewerkers. Jaarlijks worden er, afhankelijk van de omvang, twee tot vier schepen geproduceerd, zowel sleepboten als passagiersschepen. Tolkamer ontwikkelde zich tot een gewichtig centrum voor scheepsbouw. Op scheepswerf De Hoop (en in Rotterdam) wordt zo’n 2,5% van de schepen ter wereld gebouwd. Langs de IJssel en de Rijn is er een hele geschiedenis als het gaat om de vervaardiging van schepen. Van het zeilbootje tot de tanker, op deze plek ver van de kust werden en worden allerlei schepen gemaakt...