Schenkenschanz is een kerkdorp in de Duitse gemeente Kleef in de deelstaat Noordrijn-Westfalen met ongeveer 120 inwoners. Schenkenschanz ligt direct aan de zuidzijde van de rivier de Rijn op ongeveer 5 kilometer van het centrum van Kleef.

De schans dankt zijn naam aan zijn bouwmeester, Marten Schenck. In 1586 werd de schans in opdracht van de Republiek der Verenigde Nederlanden aangelegd na de eerste gevechtshandelingen in de Tachtigjarige oorlog. De schans beheerste het toenmalige splitsingspunt van Waal en Rijn, die toen nog bij Lobith het land in stroomden. Er waren zo’n duizend manschappen gelegerd. In het rampjaar 1672 lieten de Franse troepen de schans links liggen en trokken bij laag water door de Rijn die toen was verland. In 1702 werd daarom een nieuwe Rijnloop gegraven. De Schenkenschanz kwam op een schiereiland ten zuiden van de Rijn te liggen, die voortaan bij Spijk Nederland binnenkomt. In 1816 werd de schans met Pruisen geruild voor een stukje Duitsland. Fort Pannerden op de splitsing van Waal en Pannerdensch Kanaal nam de taak van de Schenkenschanz over.

Door verandering in de loop van de Rijn werd de vesting feitelijk een eiland. Nadat zij uiteindelijk in het eerste deel van de 18e eeuw door nieuwe veranderingen in de loop van Rijn helemaal haar strategische betekenis verloor, ontwikkelde de voormalige vesting zich tot een stil maar vriendelijk dorp.

Het dorp ligt voor negentig procent in een gebied dat bij hoogwater kan overstromen; deze gronden maken onderdeel uit van het natuurgebied Kleef-Salomorth. De bebouwde kern is voor tweederde deel door een hoogwatermuur omgeven. Het andere bebouwde gedeelte wordt door een dijk tegen overstroming beschermd. In februari 1995 nog moesten de inwoners van het dorp worden geëvacueerd vanwege de bedreiging door hoog water.

Schenkenschanz is met een (auto)veerpontje te bereiken vanuit het gehucht Düffelward. Over land is het alleen te bereiken via de Altrheinbrücke vanuit het oude stadje Griethausen, dat eveneens tot de gemeente Kleef behoort.