Tegenwoordig wordt ‘t Gelders Eiland beschermd door hoge en goed onderhouden dijken. Dat is natuurlijk niet altijd zo geweest, de eerste dijken zijn pas rond de de 13e eeuw aangelegd. Tot die tijd liep het land een aantal maal per jaar onder water. De mensen die daar woonden moesten iets verzinnen om hun voeten droog te houden. De oplossing vond men in het bouwen van terpen. Een terp is een woonheuvel, opgeworpen uit aarde en plaggen. Zo'n heuvel kon wel zeven meter hoog worden en was groot genoeg om een boerderij op te bouwen, en soms zelfs groot genoeg voor een heel dorp. Overal langs de zeekust en langs de rivieren zijn dergelijke woonheuvels te vinden met verschillende namen als wierden, werven of terpen.

Romeinse verbazing
De bouw van terpen begon rond 600 v.Chr. en ging door tot in de Late Middeleeuwen. De Romeinen die aan het begin van onze jaartelling de Lage Landen bezetten, keken hun ogen uit. De beroemde geschiedschrijver Plinius de Oudere reisde in het jaar 47 met de Romeinse soldaten mee naar Nederland. Hij schreef met verbijstering: ‘Er woont een armzalig volk op hoge terpen of eigenhandig gebouwde stellages, zodat hun huizen uitsteken boven de hoogste waterstanden. Wanneer de golven het omliggende land overspoelen, lijken de bewoners op zeelieden, maar ze lijken op schipbreukelingen als het water is geweken’. Volgens Plinius aten deze mensen alleen vissen, want koeien en schapen hielden ze niet (dus hadden ze geen vlees en melk) en op jacht gingen ze ook niet. Ook qua drinken was het niets, vond deze Romein, zelf gewend aan lekkere wijn: ‘Ze hebben geen andere drank dan regenwater, dat ze bewaren in kruiken op de voorhof van hun huizen’.

Meer dan vis en water
Gelukkig was de werkelijkheid anders, zoals uit archeologisch onderzoek blijkt. De terpenbewoners hielden hun vee op hogere gebieden of verplaatsten het tijdelijk naar de terp en ze verbouwden graan en bonen achter lage dijkjes. Ze verhandelden kaas, zout, wol, leer en schapen, en speelden ook een rol bij de doorvoerhandel in slaven, barnsteen en pelzen. De Romeinse troepen die langs de Rijn waren gelegerd, waren enthousiaste kopers van deze producten en betaalden met Romeinse munten, glazen kannetjes en sieraden. Archeologen hebben een aantal terpen opgegraven. In het archeologisch park Archeon zijn twee van die huizen op terpen nagebouwd. 's Zomers wonen daar enkele mensen, op dezelfde manier als de oude terpenbewoners compleet met droge voeten.

Op ‘t Gelders Eiland zijn op verschillende plaatsen terpboerderijen te zien vanaf de dijk rond de Driedorpenpolder. Bijvoorbeeld in de Ossenwaard, in de Geitenwaard en bij Aerdenburg. In de huidige tijd komt er op steeds meer plaatsen ruimte voor de rivieren. Stukken land die voorheen droog bleven staan soms weer onder water als waterberging tijdens hoog water. Op verschillende plaatsen in Nederland worden dan ook weer terpen opgeworpen. Voor nieuwbouw of om bestaande gebouwen te kunnen handhaven. In een polder bij Waalwijk worden acht moderne terpen voor boerderijen gebouwd van zes meter hoog. Ook op ‘t Gelders Eiland zouden terpen in de toekomst een oplossing kunnen bieden.